با آنکه فرهنگ استفاده از چلم از گذشته های دور در افغانستان رواج داشته و یا هم به گونه کمرنگ، اما در این اواخر گفته می شود که این فرهنگ بنام قیلیون بیشتر از کشورهای همسایه چون ایران به افغانستان انتقال یافته است.
قیلیون سراها به نقاشی های زیبا، چراغ های رنگارنگ و موسیقی مزین شده است و به یک مکان تفریحی برای جوانان مبدل شده است.
باورها بر اینست که نبود فضای مناسب تفریحی برای جوانان یکی از عوامل ایجاد قیلیون سراها و رفتن آنان به این مکان گفته می شود.
مهدی سناتور مالک یکی از قلیان سراها میگوید:" افغانستان جای تفریحی ندارد، در تمامی ولسوالی‌ها جنگ و نا امنی است، مردم مجبور میشود بخاطر تفریح به قیلیان سراها بیاید"
وی افزود:" قلیان سراها جای نیست که مردم تنها موسیقی بشنود و قلیان استفاده کند، اینجا ما شش رقم قهوه، برگرهای خارجی و انواع مختلف نوشابه‌ها نیز داریم یعنی جای است که چهار تا دوست با هم بیایند هم نان میخورد، قلیان میزند و ساعت خود را تیر می‌کند".
شماری از جوانان که به اینجا سر می زنند می گویند در اوقات بیکاری به هدف فرار از مشکلات و دغدغه های روزمره گی شان به استفاده از قیلیون در این مکان ها ترجیح میدهند.
در کنار این در برخی از قیلیون سراها، فضای برای تمرین آوازخوانی یا کروکی برای جوانان نیز مساعد است. همچنان نوشیدن نوشابه ها و خوردن غذاهای متنوع، حتی رقصاندن مردان نیز به چشم می خورد.
در همین حال شهروندان و برخی از آگاهان امور اسلامی افزایش چنین مکان ها را عامل کشترش زیان‌های اجتماعی در جامعه می داند.
عزیزالله کاروان شهر مزار شریف، افغانستان